Geen flyer-democratie alstublieft

Waarom het Warmtenet Muiderberg níet voldoet aan de eigen participatiekoers van Gooise Meren

Burgerparticipatie is een prachtig principe. Samen werken aan beleid, inwoners tijdig betrekken, ruimte geven aan zeggenschap en eigenaarschap — het staat allemaal keurig omschreven in het Koersdocument Herijking Visie Participatie dat de gemeente Gooise Meren op 18 juni 2024 publiceerde. Maar wat als de praktijk daar haaks op staat?

Neem het Warmtenet Muiderberg. Een ingrijpend project, met forse gevolgen voor bewoners, hun woningen én hun energietoekomst. Je zou verwachten dat bij zo’n besluit het participatiebeleid tot in de puntjes gevolgd wordt. Maar wie het proces bekijkt, ziet iets anders: een flyer in de bus, een bewonersavond en een keuze die al grotendeels gemaakt is.

Participatieladder? We blijven onderaan hangen

Het koersdocument van Gooise Meren onderscheidt zes treden van participatie, van ‘informeren’ tot ‘zelf organiseren’. Alleen informeren geldt als de laagste trede – en laat dat nu net zijn wat er bij het warmtenet vooral gebeurt.

Er is geen sprake van coproductie, laat staan van meebeslissen of zelf organiseren. Bewoners mochten vragen stellen over de uitvoering, maar niet over de wenselijkheid of de uitgangspunten van het project. De kaders lagen al grotendeels vast. Het besluit was er al; de participatie volgde pas daarna. Dat is geen participatie, maar verlate communicatie.

In strijd met de eigen waarden

Het koersdocument stelt nadrukkelijk dat participatie draait om gelijkwaardigheid, transparantie, inclusie en zeggenschap. Het gaat erom dat bewoners in een vroeg stadium kunnen meepraten, dat hun inbreng serieus wordt gewogen en dat er helder wordt teruggekoppeld wat daarmee is gedaan.

Bij het Warmtenet Muiderberg ontbreekt dat allemaal:
- Er is geen keuzevrijheid voor bewoners;
- Er is onvoldoende transparantie over besluitvorming en belangen;
- De input van bewoners lijkt geen invloed te hebben gehad op de kern van het project.

Beleidsdocument vs. realiteit

De gemeente presenteert het koersdocument als een nieuwe richting voor participatie, met de ambitie om “werkenderwijs te leren”. Dat is op zich waardevol. Maar als die nieuwe richting niet meteen ook geldt voor projecten die nu spelen, zoals het warmtenet, dan verliest het document direct geloofwaardigheid.

Want eerlijk is eerlijk: je kunt geen burgerparticipatie van bewoners verwachten als je het zelf niet serieus toepast.

Tijd voor meer dan woorden

Bewoners van Muiderberg verdienen meer dan een flyer. Ze verdienen het om volwaardig gesprekspartner te zijn in besluiten die hun leven, hun woning en hun portemonnee raken. Als de gemeente écht werk wil maken van participatie, dan moet ze ook durven zeggen: dit project pakken we opnieuw op, met de bewoners aan tafel vanaf het begin.

Want participatie is geen vinkje achteraf. Het is de basis van vertrouwen in de lokale democratie.

Bronnen

1. Koersdocument participatie - Gelijkwaardig samenwerken in Gooise Meren

2. Raadsvoorstel bij Koersdocument Participatie – Gemeente Gooise Meren:

   Raadsvoorstel - Zaaknummer 749069 door Jelmer Kruijt - Koersdocument herijking beleidsvisie participatie